Krztusiec – zapomniana dziecięca choroba powraca

Tym razem atakuje młodzież i dorosłych

Światowa Organizacja Zdrowia każdego roku odnotowuje nawet do 40 milionów przypadków krztuśca, z czego 400 tys. kończy się zgonem.¹

W Europie od połowy lat 90. zauważono wyraźny wzrost zachorowań na krztusiec.²
W 2007r. zgłoszono około 2000 przypadków tej choroby.
To o 31 proc. więcej niż w 2006. (1520 przypadków). Aktualne dane epidemiologiczne wskazują, że 60 proc. zachorowań odnotowano u osób powyżej 10-ego roku życia.³
Oznacza to przesunięcie zachorowań na starsze grupy wiekowe.

Krztusiec – rosnący problem

Największą liczbę zachorowań (prawie 96 tys.), na krztusiec zanotowano w Polsce w 1960r. Była to bezpośrednia przyczyna wprowadzenia szczepień przeciw krztuścowi do programów szczepień ochronnych. Dzięki temu w ciągu 30 lat od przeprowadzania obowiązkowych szczepień ilość zachorowań ustabilizowała/zatrzymała się na poziomie kilkuset zachorowań rocznie (107 przypadków w 1989). Jednak od 1990 roku obserwuje się wyraźną tendencję wzrostową.⁴,⁵
Jednocześnie nastąpiło przesunięcie zachorowań na starsze grupy wiekowe.
W 2007r. ponad 60 proc. przypadków krztuśca dotyczyło osób powyżej 10 roku życia.
Największą zapadalność odnotowano w grupie 10-14 lat – 32 proc.³

Zagrożenie jest tym większe, że oficjalne statystyki dotyczące krztuśca mogą być niedoszacowane.⁶ Badania przeprowadzone w Niemczech i USA dowiodły, że krztusiec jest często przyczyną przedłużającego się kaszlu u młodzieży i osób dorosłych – stanowiąc od 12 do 32 proc. wszystkich przypadków.⁷,⁸
Przyczyną wzrostu zachorowań w tych grupach wiekowych jest zanikanie odporności poszczepiennej po około 6-12 latach od zaszczepienia. Przechorowanie krztuśca także nie zapewnia trwałej odporności przeciw tej chorobie.⁹,¹⁰

Bordetella pertussis – przyczyną krztuśca

Krztusiec jest chorobą układu oddechowego, wywołaną przez bakterię Bordetella pertussis, potocznie nazywaną pałeczką krztuśca.¹¹ Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub bezpośrednio przez kontakt z osobą chorą. Cechuje go duża zaraźliwość – po kontakcie z zarażonym może zachorować nawet 100 proc. osób.¹² Typowym objawem krztuśca jest długo utrzymujący się i nasilający kaszel, który zwykle występuje napadowo.¹³

Krztusiec u najmłodszych przebiega w postaci kaszlu, po którym następuje bezdech i sinica. Osoby dorosłe chorują bez charakterystycznych objawów, jedynym symptomem może być długotrwale utrzymujący się kaszel. W wielu przypadkach mylony jest z astmą, zapaleniem krtani i zapaleniem oskrzeli.¹⁴ Nierozpoznany krztusiec u dzieci starszych, młodzieży i osób dorosłych stanowi zagrożenie dla niemowląt, które nie otrzymały jeszcze pełnego cyklu szczepień przeciwko krztuścowi. ¹⁵,⁸,¹⁶

Krztusiec przyczyną ciężkich powikłań u dzieci

Krztusiec u małych dzieci może powodować ciężkie zapalenie płuc, trwałe uszkodzenie mózgu, a nawet opóźnienie rozwoju fizycznego i umysłowego. Może dojść do zaburzenia świadomości, uszkodzenia słuchu i wzroku. Częstym powikłaniem jest także zapalenie ucha środkowego. Im mniejsze dziecko, tym przebieg choroby może być cięższy. U niemowląt mogą wystąpić drgawki, bezdech oraz zapalenie mózgu. W wyniku powikłań do trwałego uszkodzenia mózgu dochodzi w 2 proc. przypadków.
Krztusiec u niemowląt jest realnym zagrożeniem dla życia dziecka. ⁸,¹⁷

Uciążliwa choroba dla dorosłych

Krztusiec w wieku dorosłym charakteryzuje się głównie długotrwałym napadowym kaszlem.¹²,¹⁸ Z tego powodu często jest nazywany „100 dniowym kaszlem”.¹¹ Z przeprowadzonych badań wynika, że prawie 80 proc. osób dorosłych z potwierdzonym rozpoznaniem zgłaszało kaszel trwający co najmniej trzy tygodnie, a u 27 proc. z nich kaszel utrzymywał się ponad 90 dni.¹⁹

W połowie przypadków napady kaszlu kończą się atakiem duszności lub wymiotami.²⁰,²¹,²² Wielu chorych ma problemy ze snem.¹⁹,²³
Krztusiec może być przyczyną zapalenia płuc i zapalenia ucha środkowego. U osób starszych choroba może wywołać wewnątrzczaszkowe krwawienie i w efekcie może doprowadzić do śmierci.¹⁷ Ze względu na nietypowe objawy, krztusiec bywa źle diagnozowany i nieskutecznie leczony. Błędne rozpoznanie choroby prowadzi do niepotrzebnych i meczących badań (np. w celu wykluczenia zmian nowotworowych w płucach) oraz naraża osobę chorą na groźne powikłania.

Zapobieganie

Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania krztuścowi jest szczepienie.
U niemowląt powszechnie stosuje się szczepionki skojarzone chroniące jednocześnie przed trzema chorobami: błonicą, tężcem i krztuścem (DTP). Jednakże po około 6-12 latach od zaszczepienia lub przechorowania, odporność organizmu zanika.³ Dlatego przypominające dawki szczepionki są niezbędne w celu zmniejszenia zachorowalności na krztusiec. Wiele krajów w Europie dostrzegło problem krztuśca w starszych grupach wiekowych i wprowadziło szczepienia przypominające przeciw tej chorobie. Eksperci zalecają uzupełnienie szczepienia przeciwko tężcowi i błonicy o dodatkową ochronę przeciw krztuścowi wśród młodzieży i dorosłych.

Już wkrótce na rynku będzie dostępna szczepionka Boostrix dla dzieci powyżej
4 r.ż. i dorosłych. Będzie to jedyna szczepionka w Polsce dająca możliwość szczepienia przypominającego dla młodzieży i dorosłych przeciw krztuścowi, błonicy i tężcowi. Szczepionka będzie także dostępna w wersji Polio, która zabezpiecza dodatkowo przed chorobą Heinego Medina

Szczepionka Boostrix jest kontynuacją znanej i cenionej rodziny szczepionek Infanrix. Przez 13 lat stosowania i przy długoterminowej kontroli klinicznej, Infanrix zyskał opinię skutecznej i dobrze tolerowanej szczepionki Skład Boostrixu od Infanrixu różni się ilością komponentów krztuśca, błonicy i tężca, których zawartość trzeba było dostosować, w celu podawania jej dzieciom powyżej 7 roku życia.