Dzisiaj w Betlejem

Ziemia Święta jest miejscem, które trzeba odwiedzić przynajmniej raz w życiu. Jest ona szczególnie bliska chrześcijanom. Tu bowiem narodził się, żył, umarł i zmartwychwstał Jezus. Ze względu na zbliżające się święta postanowiłem szerzej opisać Betlejem – miejsce narodzin Chrystusa.

Choć w Betlejem wznosi się wysoki na kilka metrów mur dzielący Autonomię Palestyńską od Izraela i wszędzie widać ślady wojny, to wciąż przybywają tam rzesze pielgrzymów, aby pomodlić się w grocie, w której przyszedł na świat Jezus. Ja też dotarłem tam z pielgrzymką.

Pole Pasterzy
Zwiedzanie rozpoczęliśmy od miejsca zwanego Polem Pasterzy. To tu według Ewangelii aniołowie przynieśli pasterzom czuwającym przy swoich stadach wiadomość, że w pobliskim Betlejem narodził się „Chrystus Pan Zbawiciel”. Rozciąga się stąd widok na tzw. pola. „Tak zwane”, ponieważ w niczym nie przypominają pastwisk. Ziemia jest wyschnięta i kamienista. Mimo to, miejscowi pasterze wyprowadzają tam swoje owce i kozy. Według naszego przewodnika, ziemia – teraz wyschnięta i jałowa – na wiosnę i późną jesienią dzięki deszczom pokrywa się wspaniałym dywanem soczystej trawy.

W znajdującej się pobliżu Grocie Pasterzy przeczytaliśmy na głos fragment z Ewangelii opisujący scenę przyniesienia wiadomości o narodzinach Jezusa – miał on w tym miejscu zupełnie inny wydźwięk. Następnie udaliśmy się do kościółka wzniesionego nad grotą. Jest to budowla z lat 50. poprzedniego wieku. Znajdują się tam współczesne dekoracje przedstawiające sceny narodzenia Jezusa, zwiastowania i pokłonu pasterzy. W kopule znajduje się łaciński tekst hymnu „Chwała na wysokości Bogu”.

Z Pola Pasterzy skierowaliśmy się do centrum Betlejem. Mieszkają tam muzułmanie i chrześcijanie. Nad budynkami mieszkalnymi strzelają wieże minaretów i kościołów.

Bazylika Narodzenia Pańskiego
Swoje kroki skierowaliśmy do Bazyliki Narodzenia Pańskiego. Z zewnątrz budynek przypomina twierdzę i nosi ślady licznych przeróbek. Wejście do bazyliki jest bardzo małe. Przewodnik poinformował nas, że zostało zamurowane, aby uniemożliwić muzułmanom profanację kościoła. Podczas najazdów Persów czy Turków żołnierze wjeżdżali na koniach do wnętrza świątyni. Istnieje jednak inna wersja mówiąca, że wejście zostało zamurowane, aby wchodzący do niej człowiek pochylił się z wiarą i pokorą wobec wcielenia Boga.

Pięcionawowa bazylika z czasów konstantyńskich, wzniesiona nad grotą, gdzie według tradycji narodził się Chrystus, została rozbudowana za cesarza Justyniania (VI w.). Do tej pory urzeka ona swoim pięknem. Obecnie kościół należy do chrześcijan obrządku greko-katolickiego, zachował jednak swój łaciński charakter. Tylko w prezbiterium widać przeróbki związane z umieszczeniem ikonostasu – ściany pokrytej ikonami wschodnimi, oddzielającej wiernych od miejsca, gdzie kapłani prawosławni sprawują liturgię.
Niezwykłą aurę tworzą tu lampy oliwne i roztaczający się wokół cudowny zapach kadzidła, typowy dla obrządku wschodniego.

Z drugiej strony nie sposób nie zauważyć panującego wokół bałaganu i niechlujstwa. Jest to wynik złego zarządzania miejscami świętymi i obowiązującego prawa. Przepisy mówią, że jeśli jakieś wyznanie dokona tam przeróbek lub remontu, to automatycznie przejmuje prawo własności tego obiektu. Obecnie większość tych miejsc podlega opiece Kościoła Wschodniego, który niestety nie dysponuje środkami finansowymi potrzebnymi do konserwacji tych historycznych zabytków. W rezultacie sam nic nie robi i nie pozwala na to innym. A jeśli już podejmowane są jakieś prace, ich efekty są opłakane. Prace „konserwatorskie” w Bazylice Narodzenia Pańskiego polegały m.in. na wyczyszczeniu kolumn silnymi środkami, co spowodowało fizyczne zdarcie malowideł znajdujących się na kolumnach kościoła do poziomu, dokąd „czyszczący” sięgał ręką.

Grota Narodzenia
W prezbiterium bazyliki znajduje się wejście do Groty Narodzenia. Wewnątrz jest ołtarz, pod którym widnieje gwiazda z wyrytym łacińskim napisem: „Tu narodził się z Maryi Dziewicy Jezus Chrystus”, a także tzw. Ołtarz Żłóbka, na którym palą się tylko lampy. Sam żłóbek został zabrany przez krzyżowców i przeniesiony do Rzymu.
W Grocie znajduje się jeszcze jeden ołtarz upamiętniający pokłon Mędrców ze Wschodu. Podobno scena pokazująca hołd Trzech Króli ubranych w tradycyjne stroje perskie, przedstawiona na frontonie bazyliki, powstrzymała gromady muzułmańskie przed zniszczeniem świątyni.

Po krótkiej modlitwie udaliśmy się do innych grot znajdujących się pod kościołem, m.in. do kaplicy św. Józefa oraz św. Hieronima – autora przekładu Biblii z języków oryginalnych na łacinę, zwanego Wulgatą.

Grota Mleczna
Po wyjściu z bazyliki udaliśmy się do leżącej nieopodal Groty Mlecznej. Według legendy zatrzymała się w niej Matka Boża, by nakarmić małego Jezusa. Podczas karmienia kropla mleka spadła na skałę, a ta natychmiast stała się biała. Grota Mleczna jest miejscem pielgrzymek kobiet, nie tylko chrześcijańskich, które proszą o dar macierzyństwa i błogosławieństwo dla swoich dzieci za wstawiennictwem Maryi. Liczne zdjęcia dzieci umieszczone na ścianach są świadectwem wysłuchanych modlitw.

Wizyta w Ziemi Świętej sprawiła, że inaczej zacząłem podchodzić do lektury Biblii. Nie muszę już sobie wyobrażać opisywanych w niej miejsc – widziałem je na własne oczy. To doświadczenie pogłębiło moją wiarę w Boga, który dla nas stał się Człowiekiem.