Zdrowe stopy latem

Wywiad z dr n. med. Urszulą Kozłowską, specjalistą dermatologiem z Kliniki Dermatologii i Wenerologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Na jakie niebezpieczeństwa narażone są latem stopy?

Skóra stóp, zwłaszcza pięt, uciśnięta pod ciężarem całego ciała, podczas wielogodzinnego chodzenia czy stania, ulega nadmiernemu pogrubieniu. Latem odkryte obuwie, słońce, wiatr czy wakacyjne kąpiele powodują, że staje się ona szczególnie narażona na szybką utratę wilgoci, a zaniedbana może nawet boleśnie i niebezpiecznie pękać, stając się otworem dla bakterii, wirusów i grzybów.

W jaki sposób skutecznie leczyć suchość stóp?

Należy zacząć od kremów zmiękczających i delikatnie złuszczających. W ich składzie powinien znaleźć się mocznik (i to w stężeniu co najmniej 10%). Dodatkowo może też być kwas salicylowy bądź mlekowy. Przy bardzo nasilonym rogowaceniu można sięgnąć po krem z 30-50% mocznikiem.

A co z usuwaniem zrogowaceń przy pomocy tarek albo pumeksów?

Należy pamiętać, że po ich użyciu skóra pogrubia się, co z czasem prowadzi do rogowacenia. Ponadto, pumeks powinno się wyrzucać po każdym użyciu i za każdym razem stosować świeży, ponieważ na jego powierzchni zbiera się martwy naskórek i rozwijają się drobnoustroje.

Skuteczniejsze i bardziej higienicznie jest używanie wspomnianych kremów z mocznikiem albo kwasem salicylowym. Czasem do tych preparatów dodawane są substancje przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i nawilżające. Przy pomocy takiego kremu można kompleksowo zadbać o stopy.

Na jakie inne problemy są narażone stopy?

Brodawki wirusowe, zwane kurzajkami, to letnia zmora. Są bardzo zakaźne, a ich leczenie bywa dość uciążliwe. Brodawki to niewielkie, punktowe zrogowacenia skóry na stopach, które mogą dawać objaw bolesności. Jeśli ich postać nie jest zbyt zaawansowana, można je samodzielnie leczyć przy pomocy preparatów do wymrażania brodawek. Są one dostępne bez recepty. W bardziej dokuczliwych stanach trzeba udać się do dermatologa na wymrażanie, leczenie laserem CO2 albo wypalanie prądem. Innym częstym schorzeniem stóp jest grzybica.

Jak rozpoznać jej objawy?

Najczęściej dochodzi do zajęcia wolnego brzegu płytki paznokciowej jednego lub kilku paznokci (pogrubienia, łamliwości lub jej przebarwienia) bądź do pękania, zaczerwienienia i łuszczenia skóry w przestrzeniach międzypalcowych lub na obrzeżach stóp.

Czy nadal aktualne jest twierdzenie, że grzybica jest trudna i uciążliwa w leczeniu?

Uciążliwa na pewno. Jest dość zakaźna, boryka się z nią spory procent populacji. Leczenie polega na podaniu leków przeciwgrzybiczych miejscowo (kremy, maści, lakiery do paznokci) bądź ogólnie (kapsułki), w zależności od nasilenia zmian grzybiczych. Obecnie leczenie nie jest bardzo trudne, nie obciąża organizmu ani nie jest długotrwałe. Najdłużej leczy się grzybicę paznokci, w sumie około trzech miesięcy, inne odmiany krócej.

Ostatnio pojawiają się leki, które wystarczy użyć raz i pozwalają zwalczyć grzybicę w ciągu kilku dni. Czy warto je rekomendować?

Byłabym ostrożna. Jestem zwolennikiem tej szkoły, która mówi, że nie ma pośpiechu przy leczeniu grzybicy. Lepiej leczyć ją dłużej niż krócej, czyli kończyć podawanie leków dopiero dwa tygodnie po ustąpieniu objawów.

Jakie leki przeciwgrzybicze mogą rekomendować farmaceuci?

Cyklopiroks jest preparatem nie tylko grzybobójczym, ale również przeciwzapalnym. Jest on rekomendowany przez Polskie Towarzystwo Dermatologiczne jako lek, który powinno się stosować w pierwszej kolejności nawet przy rozległych grzybicach skóry, nie tylko stóp. Warto też polecić pochodne imidazolowe.

Na rynku jest dużo dobrych leków. Dlaczego więc u wielu chorych grzybica nawraca?

Najczęściej dlatego, że nie podchodzi się do leczenia szeroko. Poza podaniem leku należy pamiętać o trzech kwestiach. Po pierwsze, powinno się wymienić całe obuwie, jeżeli było ono używane w momencie wystąpienia choroby. Można też zdezynfekować buty w 1% roztworze chinoksyzolu. Umieszcza się go w zamkniętej torebce wraz z butami i zostawia na kilka dni. Po drugie, cała garderoba, nie tylko skarpety, powinna być uprana w momencie rozpoczęcia leczenia. I po trzecie, powinno się objąć kuracją wszystkich członków rodziny, a nie tylko chorego.

Czy istnieją skuteczne metody przeciwdziałania infekcjom stóp?

Przede wszystkim, jeśli jest taka możliwość, powinno się dokładnie opłukiwać stopy czystą wodą po wyjściu z basenu czy jeziora. Poza tym, należy dokładnie osuszać stopy po każdym kontakcie z wodą. Niedokładne dosuszanie bardzo nasila problem wysuszenia skóry stóp, co może prowadzić do pękania, a w efekcie do wystąpienia nadkażeń bakteryjnych.

Innym problemem jest nadmierna potliwość stóp. Czy można z nią skutecznie walczyć?

O stopy, podobnie jak o pachy, można zadbać używając antyperspirantu. Są na rynku preparaty w formie kremów czy mydeł, które nakłada się na stopy na przykład wieczorem. Tworzą one na skórze specjalną warstwę, która zabezpiecza przed poceniem się przez kolejne 24 godziny. Takie preparaty pomagają w mniejszym lub większym stopniu. Jednak jedynym skutecznym w 100 proc. sposobem jest wstrzykiwanie toksyny botulinowej.

Czyli botoks stóp?

Właśnie tak, chociaż nie jest to często stosowana metoda. Po pierwsze, to drogi zabieg, a po drugie, bardzo bolesny. Musi być on wykonywany w gabinecie chirurgicznym, w znieczuleniu. Często nie wystarcza znieczulenie miejscowe.

Dziękuję za rozmowę.