Zapalenie pęcherza moczowego

Zapalenie pęcherza moczowego


Pacjentki z podejrzeniem zakażenia pęcherza moczowego zwykle w pierwszej kolejności szukają pomocy w aptece. Co możemy im doradzić stojąc za pierwszym stołem?

Zapalenie pęcherza moczowego to infekcja o podłożu bakteryjnym. Dotyczy głównie kobiet, ze względu na budowę cewki moczowej, która jest u nich krótka, w związku z czym bakterie łatwiej i szybciej penetrują w głąb wyższych partii układu moczowego. Bliskie sąsiedztwo pochwy i odbytu, w których obecne są liczne bakterie, sprzyja zakażeniom.

Objawy i przyczyny

Objawy zapalenia pęcherza to: pieczenie podczas oddawania moczu, częste chodzenie do toalety, a nawet oddawanie moczu z krwią. Może również wystąpić ból w podbrzuszu, zmiana barwy moczu oraz gorączka.

Przyczynami zapalenia pęcherza moczowego są: noszenie zbyt obcisłej bielizny, nieprawidłowa higiena osobista, stosunki seksualne bez prezerwatywy, korzystanie z publicznych toalet. Często jest to również wynik przechłodzenia organizmu. Szczególnie sprzyja temu letnia pora z uwagi na niedpowiednie ubieranie się (odsłanianie okolic nerek), długie przesiadywanie w przemoczonych ubraniach lub na zimnym podłożu. Niekorzystne jest nie tylko wychłodzenie, ale również przegrzewanie i przepocenie okolic intymnych poprzez noszenie bielizny ze sztucznych materiałów.

Na infekcje układu moczowego narażone są także kobiety w ciąży, co wynika ze zmian fizjologicznych zachodzących w organizmie w tym czasie. Poszerzają się drogi wyprowadzające mocz, dodatkowo macica uciska na moczowody, co sprzyja zaleganiu moczu w pęcherzu i może prowadzić do rozwoju bakterii. Zwiększone ryzyko zachorowania dotyczy też kobiet w okresie menopauzy – zmniejsza się wówczas ilość estrogenów, dochodzi do zmniejszenia nawilżenia okolic intymnych, co generuje podrażnienia i ułatwia rozprzestrzenianie się bakterii. Jako czynniki predysponujące do zapalenia pęcherza moczowego wymienia się również: infekcje pochwy, stosowanie antykoncepcji hormonalnej i choroby, takie jak cukrzyca czy otyłość.

Furagina
Jedynym lekiem przeciwbakteryjnym dostępnym bez recepty, jaki może polecić farmaceuta, jest furagina. Lek ten jest bardzo skuteczny, z reguły poprawa następuje już po 2-3 dniach stosowania. Przy wydawaniu furaginy pacjentce, warto przekazać jej ważne informacje na temat stosowania specyfiku. Jest to lek przeciwbakteryjny, a więc nie można stosować go profilaktycznie, gdyż może to spowodować namnożenie opornych szczepów bakteryjnych.

Dawkowanie w pierwszych dniach to 2 tabletki 4 razy na dobę, a w kolejnych dniach 2 tabletki 3 razy za dobę. Leczenie powinno trwać 7-8 dni. W razie potrzeby kurację można powtórzyć po około 10 dniach. Pacjentki często widząc poprawę po dwóch dniach, nie kontynuują leczenia, co skutkuje nawrotem infekcji. Warto więc poświęcić kilka minut na wyjaśnienie, że w przypadku tego typu infekcji liczy się dawka i czas leczenia.

Witaminy i białko
Przy zapaleniu pęcherza moczowego dochodzi do wzrostu pH moczu, ponieważ bakterie powodują alkalizację środowiska. Nie lubią natomiast środowiska kwaśnego, dlatego warto suplementować witaminę C (200 mg w trzech dawkach podzielonych). Daje to podwójną korzyść, ponieważ z jednej strony stwarza niekorzystne środowisko dla bakterii, a z drugiej – ułatwia działanie samej furaginy, która aktywna jest w środowisku kwaśnym. Nie można jednak nadużywać witaminy C, ponieważ nadmiernie kwaśne środowisko nasila toksyczność samej furaginy. Warto również wraz z furaginą zalecić pacjentce spożywanie produktów bogatych w białko, bo to zwiększa jej biodostępność.

Jeśli pacjentka skarży się na nawracające infekcje i mówi, że często stosuje furaginę, warto polecić suplementację witamin z grupy B. Furagina długotrwale stosowana może prowadzić do uszkodzenia nerwów obwodowych, szczególnie u osób narażonych na niedobory witamin z grupy B. Dodatkowo witamina ta zwiększa wchłanianie leku.

Ostrzeżenia
Znaczącą rolą farmaceuty jest poinformowanie o interakcjach, przeciwskazaniach i innych ostrzeżeniach związanych ze stosowaniem furaginy. Jest to lek kategorii OTC, ale w nieuzasadnionych przypadkach lub w powiązaniu z innymi schorzeniami jej stosowanie może być niebezpieczne.

Furaginy nie można stosować u osób uczulonych na pochodne nitrofuranu, z niewydolnością nerek, chorobami płuc, anemią lub polineuropatią obwodową. U chorych na cukrzycę należy zachować ostrożnosć, gdyż istnieje duże ryzyko wystąpienia polineuropatii. Pierwszym jej symptomem może być mrowienie czy drętwienie palców w kończynach górnych i dolnych. Leki zobojętniające sok żołądkowy, które są bardzo popularne i stosowane na zgagę, zmniejszają wchłanianie furaginy. Ponadto podczas kuracji nie należy stosować innych uroseptyków, ponieważ furagina zmniejsza ich działanie.

Fitoterapia
W zakażeniach układu moczowego bardzo dobrze radzi sobie fitoterapia. Przy niewielkich objawach, jak np. lekkie parcie na pęcherz, warto polecić preparat ziołowy zamiast furaginy. Leczenie prepratami ziołowymi można potraktować również jako terapię wspomagającą przy stosowaniu antybiotyków i chemioterapeutyków.

Już w 1840 roku odkryto związek między spożywaniem żurawiny a leczeniem zapalenia pęcherza moczowego. Ma ona działanie antyseptyczne i zapobiega przyczepianiu się bakterii do nabłonka dróg moczowych. Przeprowadzono liczne badania, w których udowodniono skuteczność działania tej rośliny. Za efekt leczniczy odpowiedzialne są proantocyjanidyny występujące w owocach. Leczenie żurawiną jest bezpieczną alternatywą dla antybiotyków. Nie moża jej stosować jedynie u chorych na kamicę nerkową czy leczących się warfaryną. Co ważne, żurawinę można stosować w profilaktyce zarówno w postaci tabletek, soków, jak i owoców. Przyjmowana w postaci tabletek zaczyna działać po około dwóch godzinach.

Na uwagę zasługuje również liść mącznicy lekarskiej (Folium Uvae-ursi). Mechanizm jego działania polega na rozkładzie związków fenolowych – arbutyny i metyloarbutyny – podczas przechodzenia przez jelita, do hydrochinonu i metylohydrochinonu, które są wchłaniane do krwiobiegu i mają działanie dezynfekujące. Działają dobrze w pH zasadowym po 3-4 godzinach od podania. Liść mącznicy dostępny jest w preparatach złożonych oraz jako surowiec. Maksymalnie można stosować 3 g ziół cztery razy w ciągu dnia. Nie można ich stosować u kobiet w ciąży i dzieci poniżej 12. roku życia. Można przyjmować równolegle z antybiotykami. Warto ostrzec pacjenta, że podczas stosowania mącznicy kolor moczu może zmienić się na zielonkawy lub brązowy.

Skuteczne są również zioła o działaniu moczopędnym, które wypłukują bakterie z dróg moczowych. Należą do nich: brzoza pospolita (Betula pendula), skrzyp polny (Equisetum arvense), pokrzywa pospolita (Urtica dioica). Pewne znaczenie mają również surowce zawierające olejki eteryczne: jałowiec pospolity (Juniperus communis), pietruszka zwyczajna (Petroselinum sativum), lubczyk ogrodowy (Leviscitum officinale). Zioła te znajdują się w gotowych preparatach lub do zaparzania. Jednak jest kilka przeciwskazań, o których warto poinformować pacjenta. Nadmierne spożywanie wyciągu z jałowca może powodować krwiomocz i podrażnienie nerek, i przez to jałowiec traktuje się jako lek niebezpieczny. Olejek pietruszkowy obecny w nasionach pietruszki może powodować skurcze macicy, jest zatem przeciwwskazany u kobiet w ciąży. Natomiast lubczyk ma działanie fotouczulające.

O mężczyznach

Zapalenie pęcherza u mężczyzn zdarza się rzadko i ma zwykle związek z przerostem gruczołu krokowego. Wiele leków OTC i suplementów diety stosowanych w przeroście prostaty ma jednocześnie składniki moczpędne i przeciwzapalne. Należą do nich: palma sabalowa, śliwa afrykańska, dynia zwyczajna, korzeń pokrzywy.

Palma sabalowa, zwana również bocznią piłkowaną, hamuje wiązanie dihydrotestosteronu z receptorami androgenów oraz hamuje aktywność aromatazy i 5-alfa reduktazy, zapobiegając przekształceniu testosteronu w dihydrotestosteron i estrogen. Ponadto stwierdzono jej działanie przeciwzapalne na drogi moczowe. Działanie wyciągu z palmy sabalowej zostało potwierdzone w badaniach klinicznych.

Śliwa afrykańska, dzięki działaniu beta-sitosterolu, hamuje przekrwienie pęcherza moczowego i gruczołu krokowego, dzięki zmniejszeniu syntezy prostaglandyn.

Mechanizm działania podobny do palmy sabalowej wykazuje korzeń pokrzywy zwyczajnej. Co ważne, terapia ta nie ma żadnych przeciwwskazań i może być stosowana w każdym stadium rozrostu gruczołu krokowego. Jej działanie moczpędne ułatwia wypłukiwanie bakterii.

Dynia zwyczajna jest rośliną pochodzącą z Ameryki Południowej i Środkowej. Zauważono, że w krajach, gdzie jest uprawiana, mniej mężczyzn choruje na przerost prostaty. Prawdą jest, że dynia hamuje rozrost gruczołu krokowego w sposób podobny do palmy sabalowej, a dodatkowo zwiększa napięcie pęcherza moczowego.

Wymienione wyżej ekstrakty roślinne występują w preparatch gotowych, należy jednak pamiętać, że środki te działają jedynie objawowo, łagodząc dolegliwości. Efekt dostrzegalny jest po kilku tygodniach stosowania.

Mimo obecności wielu leków otrzymywanych drogą syntezy chemicznej, fitoterapia jest ciągle popularna i skuteczna w profilaktyce i leczeniu wspomagającym chorób układu moczowego.

Poinformuj pacjentkę, że furagina:
* powinna być stosowana przez 7-8 dni;
* wcześniejsze zakończenie kuracji grozi nawrotem zakażenia
* nie może być łączona z alkoholem, ponieważ może wtedy dojść do reakcji disulfiramowej, objawiającej się zaczerwienieniem twarzy, nudnościami, wymiotami czy tachykardią
* nie jest zalecana kobietom w ciąży, a jeśli tak, to tylko w określonych przypadkach i po konsultacji z lekarzem; należy jednak pamiętać, że lek jest przeciwwskazany w I trymestrze
* zastosowana u cukrzyków grozi wystąpieniem polineuropatii, której pierwszym symptomem może być mrowienie czy drętwienie palców u rąk i nóg

4.9/5 - (350 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH