Łupież

Łupież


Łupież nie jest ani zaraźliwy ani groźny, jest jedynie problemem natury estetycznej i negatywnie wpływa na jakość życia. Przypadłość ta dotyka prawie połowę dorosłych osób, częściej występuje u mężczyzn.

Podobnie jak skóra całego ciała, również owłosiona skóra głowy jest pokryta złuszczającymi się komórkami, które nie są codziennie usuwane w wyniku mycia. Szczotkowanie jest zazwyczaj niewystarczające, zwłaszcza przy bujnym owłosieniu, w związku z czym dochodzi do nagromadzenia korneocytów, nawet przy braku wszelkich zmian w procesie keratynizacji. Niekiedy proces ten jest spowodowany pojawieniem się nadmiernego rogowacenia, które jest przyczyną niektórych postaci łupieżu.

Rodzaje łupieżu

Wyróżnia się dwa typy łupieżu: łupież suchy i łupież tłusty.

Łupież suchy (pityriasis simplex) wygląda jak delikatny biały kurz. Uwidacznia się w postaci drobnych, suchych łuseczek, barwy biało-srebrzystej, które odrywają się samoistnie lub pod wpływem czesania. Defekt ten jest uporczywym, lecz stosunkowo niegroźnym schorzeniem, któremu nie towarzyszy stan zapalny skóry. Wiele osób chce się go pozbyć głównie ze względów estetycznych. Dokuczliwy może być natomiast kojarzony z nim łojotok zmuszający do częstego, nawet codziennego mycia głowy. Łupież suchy z czasem może przekształcić się w jego tłustą odmianę.

Łupież tłusty (pityriasis steatoide) – korneocyty zlepiają się w tłuste blaszki, tworząc grube złuszczające się łuski, na których rozwijają się drożdże, Pityrosporum ovale lub Malassezia furfur. Ten gatunek drożdży, jak również bakterie wydzielające lipazy, hydrolizuje triglicerydy łoju, dostarczając w ten sposób wolnych, utlenionych i podrażniających kwasów tłuszczowych. Podrażnienie owłosionej skóry wzmaga wydzielanie łoju i nasila hiperkeratozę, powodując rozmnażanie drożdży. Przyjmuje się, że Malassezia furfur nie jest przyczyną łupieżu, ale przyczynia się do jego utrzymywania, w związku z czym główny kierunek leczenia to przerwanie powyższego cyklu. Występuje on w postaci widocznych ognisk składających się z mocno przylegających żółtawych łusek, którym towarzyszy stan zapalny skóry oraz świąd.

Z reguły wiąże się z nim również cały szereg dodatkowych dolegliwości takich jak: zapalenie mieszków włosowych, łojotokowe zapalenie, łuszczenie się lub inne choroby skóry. Może mu towarzyszyć nadmierny łojotok.

Przyczyny łupieżu

Łupież to choroba owłosionej skóry głowy, której przyczyną jest zazwyczaj nadmierne rogowacenie (złuszczanie) naskórka. Łuszczenie się zrogowaciałej warstwy naskórka jest procesem, który zazwyczaj nie powinien niepokoić. Łupież powstaje na skutek przyspieszenia podziałów komórek naskórka. Nadmierna liczba komórek skleja się w jedną całość, tworząc widoczne płatki. Wrażliwa skóra na głowie charakteryzuje się nieprawidłowym funkcjonowaniem górnych warstw skóry, które przepuszczają substancje szkodliwe do warstwy właściwej, powodując stany zapalne. Skóra taka jest zaczerwieniona, łuszczy się i swędzi; reaguje na zmianę temperatury, wodę oraz kosmetyki.

Prawidłowej oceny, czy problem dotyczy łupieżu, czy tylko przesuszonej, podrażnionej skóry głowy, można dokonać po badaniu mykologicznym. Ułatwi to rozpoznanie różnicowe w stosunku do innych schorzeń (m.in. łuszczycy, łojotokowego zapalenia skóry głowy, łysienia plackowatego), a także dobór prawidłowego leczenia. Badanie mykologiczne polega na pobraniu próbki z problematycznego miejsca, jej analizie i postawieniu diagnozy.

Do najczęstszych przyczyn łupieżu należą: sucha skóra, łojotokowe zapalenie skóry, niewystarczająca higiena, nieprawidłowa dieta (uboga w cynk, witaminy z grupy B i odpowiednie kwasy tłuszczowe), łuszczyca, egzema, nadwrażliwość na kosmetyki, drożdże (Malassezia).

Najczęstszą przyczyną pojawienia się łupieżu jest sucha skóra. Kłopot ten występuje przeważnie zimą, gdy podczas ogrzewania budynków zmniejsza się wilgotność w pomieszczeniach, w których przebywamy. Sucha jest wtedy nie tylko skóra głowy, lecz całego ciała, np. nóg i rąk. Łojotokowe zapalenie skóry powoduje, że skóra głowy jest wówczas czerwona, tłusta, pokryta łuszczącymi się białymi lub żółtymi płatami martwej warstwy. Ta odmiana łupieżu może dotyczyć nie tylko skóry głowy, ale również okolic nosa, pachwin i okolic uszu. W przypadku niewystarczającej higieny łój i martwe komórki skóry gromadzą się i nie są regularnie usuwane, co powoduje powstawanie łupieżu. Łuszczyca powoduje gromadzenie się martwych komórek. Płaty naskórka przeważnie występują na kolanach, łokciach i tułowiu, lecz może ona także obejmować skórę głowy. Egzema może pojawić się również na owłosionej skórze głowy, czego konsekwencją będzie powstanie łupieżu. Problem pojawia się przy nadwrażliwości na kosmetyki, szczególnie kiedy użytkownik aplikuje zbyt dużą ilość kosmetyków, np. do stylizacji włosów. Drożdże (Malassezia) wchodzą w skład naturalnego mikrobiomu skóry, jednak czasem powodują podrażnienia skóry. Wzmagają produkcję nowych komórek oraz przyspieszają proces pozbywania się starych. Na takie działanie drożdży może mieć wpływ zbyt duża ilość łoju pozostająca na naskórku, zmiany hormonalne, stres, choroby, problemy neurologiczne (np. choroba Parkinsona), zaburzone funkcjonowanie układu immunologicznego. Dorośli cierpiący na choroby neurologiczne są bardziej podatni na łupież, podobnie jak ludzie żyjący w stresie, po ataku serca i wylewie. Przyczyny tych zależności nie zostały jeszcze zbadane.

Leczenie łupieżu

W przypadku uciążliwego łupieżu konieczna jest pomoc dermatologa i leczenie farmakologiczne, jednak warunkiem prawidłowo przebiegającej kuracji jest równoczesne stosowanie odpowiednich preparatów pielęgnacyjnych. Podstawową rolę w zwalczaniu łupieżu pełnią preparaty miejscowe. Rozwój nowej generacji środków przeciwłupieżowych koncentruje się obecnie na tworzeniu preparatów przeciwgrzybiczych, działających na Mallassezia furfur.

Najpopularniejsze środki pielęgnacyjne to szampony przeciwłupieżowe. Zawierają one różnorodne substancje, działające na przyczyny łupieżu lub bezpośrednio na jego objawy. Dlatego rozsądne jest mieszanie różnych substancji aktywnych o charakterystycznym działaniu. Antyseptyki wpływają hamująco na gatunki odpowiedzialne za utrzymywanie się łupieżu. Antyutleniacze – przecinają łańcuch utleniający kwasów tłuszczowych i nie dopuszczają do tworzenia się drażniących nadtlenków. Keratolityki natomiast rozpuszczają nagromadzone struktury keratynowe i ułatwiają usunięcie łupieżu. Do tej grupy zaliczane są: kwas salicylowy, kwas LHA i rezorcyna.

Składniki aktywne preparatów leczniczych

  • Ketokonazol – jest najczęściej wykorzystywanym środkiem przeciwgrzybiczym. Jest to substancja o szerokim spektrum właściwości, cechująca się wysoką skutecznością przeciwłupieżową. Składnik ten reguluje aktywność gruczołów łojowych oraz ułatwia oddzielanie łusek od skóry głowy.
  • Klimbazol – należy do pochodnych azolowych. Mechanizm działania dotyczy hamowania syntezy triglicerydów ergosterolu i fosfolipidów, które są niezbędnymi składnikami w tworzeniu błony komórkowej. Hamuje biosyntezę substancji niezbędnych do jej budowy, przez co ogranicza rozwój drobnoustrojów wywołujących łupież. Powodując zmiany przepuszczalności ściany komórkowej, w konsekwencji prowadzi do ich obumarcia.
  • Pirytionian cynku – jest to sól nierozpuszczalna w wodzie, a więc o zmniejszonej toksyczności. Mechanizm działania tego związku opiera się na blokowaniu transportu jonów przez błonę komórkową mikroorganizmu, która powoduje jej depolaryzację i w konsekwencji prowadzi do śmierci komórki. Pirytonian cynku jest jednym z najbardziej skutecznych produktów w przypadku łupieżu dzięki działaniu keratolitycznemu i antyseptycznemu.
  • Oktopiroks (Piroctoneolamine) to cząsteczka uważana za nietoksyczną. Niszczy różne formy mikroorganizmów, a także zmniejsza wydzielanie łoju. Osiada na skórze, rozpuszcza się w łoju i tworzy tzw. centra aktywne charakteryzujące się działaniem przeciwdrobnoustrojowym, przeciwłojotokowym, przeciwzapalnym.
  • Rilopiroks – jako pochodna hydropirydonu ma doskonałą skuteczność przeciwgrzybiczą, obejmując szerokim spektrum praktycznie wszystkie klinicznie wyizolowane grzyby P. ovale,

Surowcami nowszej generacji są: triklosan, disiarczek selenu, siarczek kadmu, hydroksychinolina, undecylenian cynku, kompleksy jodu z poliwinylopirolidonem.

Inne substancje zawarte w szamponach przeciwłupieżowych zmniejszające objawy (czyli świąd i łuszczenie się skóry), ale które nie leczą najczęstszej przyczyny łupieżu to: dziegcie, siarka i ichtiol. Bardzo skutecznym składnikiem receptur szamponów przeciwłupieżowych okazał się również mocznik – związek charakteryzujący się łagodnym działaniem nawilżającym i keratolitycznym. Również witamina A odgrywa znaczącą rolę w metabolizmie komórek skóry. Reguluje procesy keratynizacji (rogowacenia) naskórka, ogranicza jego złuszczanie i szorstkość, a przede wszystkim uczestniczy w prawidłowym wzroście włosów. Witamina E wykazuje typowe działanie nawilżające. Preparaty przeciwłupieżowe zawierające bogaty skład substancji aktywnych powodują, że włosy stają się nawilżone, odżywione i jedwabiste.

Wyciągi roślinne

Bardzo często w skład szamponów przeciwłupieżowych wchodzą standaryzowane kompleksy roślinne m.in. wyciąg z czarnej rzepy, pokrzywy zwyczajnej, kwiatów arniki górskiej, liści bluszczu, brzozy brodawkowatej, liści szałwii, jemioły pospolitej, korzenia łopianu większego, kłącza tataraku zwyczajnego. Działają one antyseptycznie, przeciwłupieżowo i zmniejszają wydzielanie łoju. Jeden z nowszych na rynku dermokosmetyków zawiera kompleks roślinny (czarny pieprz i drewno z Gujany), kwas salicylowy, piroktonolaminy oraz wywar z wierzby białej (38%). Jego skuteczność potwierdzona jest kliniczne. Efekty widoczne są już po dwóch tygodniach – redukcja łupieżu u 88 proc. badanych.

Substancje pomocnicze – wbrew pozorom – mogą okazać się skuteczniejsze niż te, które działają na przyczynę łupieżu. Dzieje się tak dlatego, że drożdżaki nie zawsze są bezpośrednią przyczyną łupieżu, a ich związek z tą dolegliwością nie jest do końca udowodniony przez naukowców. Łupież może pojawić się z powodu wahań hormonalnych i stresu. Wtedy leczenie przeciwgrzybicze może okazać się nieskuteczne. Nowoczesny szampon przeciwłupieżowy, poza zwalczaniem przyczyn i objawów łupieżu, powinien również posiadać właściwości pielęgnujące, poprawiające nawilżenie i odżywienie skóry głowy.

4.8/5 - (226 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH